Op diverse plaatsen in Europa zijn er boerenprotesten, dat kan u bijna niet ontgaan zijn. In Frankrijk en Duitsland zijn het belastingverhogingen die de directe aanleiding vormden voor boeren om de straat op te gaan. In het oosten van Europa is het de steun aan Oekraïne die voor een ongelijk speelveld zorgt volgens demonstranten. De woede in de agrarische sector zit dieper.
Het zijn bijna vertrouwde filmpjes zoals hieronder van boeren die met de trekker de snelweg opgaan, wegen blokkeren of in de buurt van overheidsgebouwen protesteren.
In Duitsland kwam de boerenstand in opstand tegen het afschaffen van belastingvoordelen op diesel, in Frankrijk is het een combinatie van complexe en tegenstrijdige regelgeving gecombineerd met lastenverzwaring en in landen als Polen en Roemenië is het de import van goedkope landbouwproducten uit Oekraïne. In Nederland was de aanleiding voor de massale demonstraties een paar jaar terug de stikstofwetgeving.
Demonstraties van boeren zijn op zichzelf niets nieuws. Wat niet vaak voorkomt is dat de protesten zich tot alle uithoeken van de EU lijken uit te strekken. De onvrede gaat vaak verder dan de directe aanleiding. Boeren vinden dat ze zich netjes aan de regels houden en als stank voor dank extra regels opgelegd krijgen, terwijl er ook nog eens gesneden wordt in de inkomsten. Dat speelt overigens niet alleen in de landbouw maar bijvoorbeeld ook in de transportsector. Niet verwonderlijk dat her en der transportbedrijven zich aansluiten bij de boerenprotesten.
Green Deal de kop van jut
De Europese boeren vinden dat van hen wordt gevraagd om tegen wereldmarktprijs te produceren maar wel met hogere standaarden ten aanzien van bijvoorbeeld milieu, dierenwelzijn en klimaat. De Green Deal wordt als het kwaad gezien, met bijvoorbeeld kortingen op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen. Het verplicht braak leggen van 4% van het bouwland en dan ook nog eens de hectarepremie terugschroeven in het nieuwe GLB is een andere maatregel die op weinig sympathie kan rekenen. Door de periodes met torenhoge inflatie de laatste jaren wordt de koopkracht van de hectarepremie nog eens extra ondermijnd. Demonstrerende boeren vrezen het voortbestaan van hun bedrijf.
Politici worstelen ondertussen met de vraag hoe ze de geest weer terug in de fles krijgen. De Duitse regering heeft bijvoorbeeld de plannen voor belastingverhoging flink afgezwakt en wil wat er over is van deze plannen in een langzamer tempo invoeren. De Duitse boerenvoorman Joachim Rukwied liet weten dat 'alles wat er tot nu toe is toegezegd heeft de boeren alleen maar bozer gemaakt in plaats van de boel te sussen'.
In Frankrijk deed premier Attal gisteren (zondag 28 januari) de toezegging dat de Franse regering extra maatregelen overweegt tegen producten uit andere landen met heel andere productiestandaarden. Desondanks zijn er vandaag 15.000 politieagenten op de been om de openbare orde in en rond Parijs te handhaven. Met weinig succes overigens.
De Poolse premier Tusk probeert het vuur te doven door met toezeggingen over het reguleren van de handel met Oekraïne te komen. Zelfs de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen maakte bekend in overleg te gaan met Europese landbouworganisaties. Dat valt volgens verschillende politiek duiders niet helemaal los te zien van de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni en de opkomst van rechts-populistische partijen in verschillende lidstaten.
Europese politici lijken de hand in eigen boezem te steken, maar de taal blijft erg vaag en de toezeggingen zijn weinig concreet. In Nederland werd anderhalf jaar geleden toenmalig minister Staghouwer weggestuurd na het debacle rond zijn perspectiefbrief en pogingen om tot een breed gedragen landbouwakkoord te komen liepen op niets uit. De Nederlandse protesten hebben zo bezien weinig uitgehaald. Het is afwachten of de andere protesten in Europa meer effect zullen hebben.